By Cabdiraxmaan Maxamed Abtidoon
Saturday - November 27, 2021
Bishii
Nofember 27keedii iyadoo qabow adag uu dhacayo ayuu Ra’iisulwasaare
Cabdirashiid Cali Sharmaarke booqasho rasmi ah ku tegey Washington, isagoo
martiqaad ka helay Madaxweyninii xilligaa John F. Kennedy.
Ra’iisulwasaare
Sharmaarke iyo wafdigiisii ayaa soo dhoweyn heer sare ah loogu sameeyey Aqalka
Cad ee looga arrimiyo Mareykanka, waxaa barxadda aqalka dhankiisa loo yaqaan
South Lawn of the White House ku sugayey Madaxweyne Kennedy iyo masuuliyiin
sarsare iyo weliba ciidamada bixiya salaan sharafeedka munaasabadaha sare.
Kolkii ay is gacan qaadeen ayey Kennedy iyo Sharmaarke is weydaarsadeen hadallo
soo dhoweyn iyo mahadnaq ah.
Madaxweyne
Kennedy ayaa ku tilmaamay Soomaaliya dal ay sina u kala fog yihiin sina ay
isugu dhow yihiin; wuxuu sheegay in ay ku kala fog yihiin masaafadda iyo
taariikhda, “waxase isu kaaya soo dhoweynaya nidaamka dawladnima ee kala
saaridda hay’adaha fulinta, sharci dejinta iyo garsoorka” ayuu yiri.
Ra’iisulwasaarahu
wuxuu u gudbiyey Kennedy salaan uu ka siday Madaxweynaha iyo shacabka
Soomaaliyeed, wuxuuna sheegay in uu quuddarraynayo in booqashadiisu noqoto mid
irridaha u furta xiriir qoto dheer oo ka dhexeeya labada dal.
Labada
masuul ayaa maalintaa ku yeeshay kulankoodii ugu horreeyey oo ay uga wada
hadlaan xaaladaha siyaasadeed ee labada dal iyo guud ahaan caalamka iyo weliba
horumarinta dhaqan-dhaqaale ee Soomaaliya. Danjire Cumar Macallin ayaa sheegay
in kulanka labada masuul ay ka muuqatay kalsooni iyo furfurnaan, inta bandanna
ay dhoolla cadeynayeen.
Danjiraha
ayaa sidoo kale ugu sameeyey kulan casho hoteelka weyn Shoreham ee Washinton,
halkaasoo wafdigii ka socday Soomaaliya ka sokow ay ka soo qeyb galeen
masuuliyiin ka socotay dawladda Mareykanka oo uu ka mid ahaa kaaliyaha Wasiirka
Arrimaha Dibedda u qaabilsan arrimaha Afrika, ganacsato caan ah iyo qaar ka mid
ah jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku nool Mareykanka oo u badnaa markaa arday wax
ka barata dalkaas. Ra’iisulwasaare Cabdirashiid ayaa maalintii xigtay booqday
xarunta dhaqanka Islaamka ee masjidka weyn ee Washington.
Ra’iisulwasaaraha
intii uusan Washington uga gudbin New York ayuu mar kale booqasho ugu tegey
Kennedy iyagoo is weydaarsaday hadiyado ay ku caan yihiin labada dal, waxaana
hadiyadahaa ka mid ahaa sawirrada labada masuul, sawirka Ra’iisul wasaaraha
waxaa ku qornaa xagga hoose “To President Kennedy with cordiality, friendship A
Sharmarke 28/11/62” Waxaa halkaa joogay David Dean Rusk (February 9, 1909 –
December 20, 1994), Xoghayihii Arrimaha Dibedda iyo sidoo kale Xoghayihii
Gaashaandhigga Robert S. McNamara (June 9, 1916 – July 6, 2009).
Maalintii
xigtay Ra’iisulwasaare Sharmaarke iyo wefdigiisa waxay u gudbeen New York oo ay
kulamo kula yeesheen xarunta Qaramada Midoobay. Waa markii ugu horreysay oo
calanka Soomaaliya uu mar ka wada lusho goobo dhowr ah sida Aqalka Cad, xarunta
Qaramada Midoobay, Huteelkii wefdigu deggenaa iyo gaadiidkii ay wafdigu la
socdeen. Labada hoggaamiye ee Sharmaarke iyo Kennedy waxay wadaageen arrimo
dhowr ah sida iyagoo siyaasadda galay noqdayna hoggaamiye labada dal iyagoo
weli dhallinyara ah. Kennedy wuxuu dhashay 29kii May 1917kii, Sharmaarke wuxuu
ku dhashay degmada Xarar dheere siddeeddii Juun 1919kii. Iyadoo xilliga
booqashada Sharmaarke ku beegnayd bilowgii dagaalkii qaboobaa ayaa madaxweynaha
Mareykanku isha ku hayey dalal dhowr ah oo dhowaanahaa madaxbannaani qaatay,
Mareykanka iyo xulafadiisii ayaa waxay ka ilaalinayeen in ay dalalkaas gacanta
u galaan shuuciyadda oo si weyn isugu fidinaysay dalalka bariga Yurub ka sokow
dalal ka tirsan kuwa loogu yeero dunida saddexaad oo ku kala yaalla qaaradaha
Afrika, Aasiya iyo Ameerikada koonfureed. Xorriyaddii ay dalalkaa kuwa ka mid
ah ay ka qaateen gumeystihii Yurubta Galbeed ayaa waxaa hoggaaminayey
shakhsiyaad u janjeera dhanka shuuciyadda. Kennedy wuxuu u arkayey Sharmaarke
nin dhallinyara ah, furfuran, waxna ku soo bartay dal dimoqoraaddi ah, isagoo
shahaaddada Culuunta Siyaasiga ka qaatay jaamacadda La sapieza ee dalka
Talyaaniga. Kennedy wuxuu markiiba ka aqbalay ra’iisulwasaare Sharmaarke
codsigiisii ku aaddanaa in Mareykanku ka taageero Soomaaliya dhanka horumarinta
bulshada, isagoo ugu deeqay macallimiin, dhaqaatiir, kalkaaliyaal caafimaad,
iyo khubaro xagga beeraha, wuxuuse ka caga jiiday taageerada dhinaca
militeriga. Waxa kaloo ay wadaageen sida ay noloshoodu ku dhammaatay. Markii ay
wada taagnaayeen barxadda Aqalka Cad ee looga taliyo Mareykanka, labadooduba
waxay lahaayeen rajooyin iyo himilooyin dhanka siyaasadda oo ay ku tala
galayeen toosinta iyo horumarinta dalalkooda. Labadooduba waxay ku dhinteen dil
toogasho ah oo ka dhacay magaalooyin ka baxsan kana fog magaala madaxyada
labada dal, madaxweyne John F. Kennedy
noloshiisu
waxay ku ekayd sannad kadib maalintaa ay wada taagnaayeen ra’iisulwasaare
Sharmaarke barxadda Aqalka Cad kuna beegnayd 22kii Nofember 1963, isagoo
booqanaya magaalada Dallas ee koofunta Mareykanka waxaa lagu dilay toogasho
markii dambe loo qabtay nin dhallinyaro ah. Intaa waxaa sii dheer saacadda ay
dhinteen oo isku mid ahayd. Madaxweyne Sharmaarke waxaa la dilay oo uu
geeriyooday 12:45 duhurnimo, halka Kennedy dhaqtarku caddeeyey dhimashadiisa
13:00. Hase yeeshee warbixinnadaa rasmiga ahaa ee laga soo saaray waxay
ahaayeen kuwa aan lagu qancin oo dhaliyey shaki weyna oo ku aaddan ciddii ka
dambeysay ama ku lug lahayd.
Sidoo
kale ra’iisulwasaare Cabdirashiid Cali Sharmaarke ayaa isagana lagu dilay
booqasho uu ku marayey magaalada Laas caanood isagoo madaxweynaha jamhuuriyadda
ah, dilkiisuna dhaliyey muran iyo shaki fara badan. Sidii madaxweynihii Mareykanka
waxaa loo saaray guddi hoggaamiya baaritaanka
dilka
madaxweyne Sharmaarke, guddigaas oo aan hawlgelin ayaa inqilaabkii militerigu
xukunka kula wareegeen dhacay. Waxase cajaa’ib ah labadaa hoggaamiye sida ay
isugu dhowaayeen haddana u kala fogaayeen, sida uu Kennedy ku tilmaamay labada
dal oo kale.
…………………………………………..
Cabdiraxmaan Maxamed Abtidoon
[email protected]
+447950164456